- در تکنیک ABC ایده‌ها از نظر اهمیت به 3 دسته‌ی بسیار مهم، مهم و کم اهمیت تقسیم می‌شوند.
- در تکنیک ATAR قدرت ایده‌ی پیشنهادی از طریق یافتن سهم Awareness ، Trial، Availability و Repeat برآورد می‌شود.
- با تحلیل SWOT، می‌توان هر ایده را از منظر نقاط قوت (Strength)، نقاط ضعف (Weakness) ، فرصت‌ها (Opportunity) و تهدیدهای موجود (Threat)بررسی کرد.
- در روش NAF ایده‌ها از 3 منظر نوآوری یا Novelty، جذابیت یا Attractiveness و امکان سنجی یا Feasibility Study بررسی و می‌شوند.
- از ماتریس ارزیابی برای ارزیابی ایده‌هایی استفاده می‌شود که دارای چند شاخص و ویژگی قابل بررسی باشند.
- تکنیک دلفی یک روش پیش‌بینی سیستماتیک برای تولید و ارزیابی اعتبار و کارایی ایده‌ها به کمک نظر خبرگان است.
در مقالات قبلی با اهمیت ایده پردازی و خلاقیت در تبلیغات و تکنیکهای مفید برای خلق ایده آشنا شدید. برای موفقیت در انتخاب بهترین ایده وکاهش ریسک شکست، پیش از هر کاری باید از کارآمد بودن آن مطمئن شوید. در این مقاله شما را با برخی از تکنیکهای مفید برای اولویت‌بندی و ارزیابی ایده‌ها آشنا می‌کنیم.
1. تکنیک ABC
از تکنیک ABC برای تحلیل داده‌هایی استفاده می‌شود که بتوان آن را از نظر اهمیت به 3 دسته‌ی بسیار مهم، مهم و کم اهمیت تقسیم کرد. در این روش برای کنترل یا ارزیابی هر دسته، سیاست‌های متفاوتی اتخاذ می‌شود. تکنیک ABC در ارزیابی ایده‌ها به دو صورت به کار می‌رود:
- در حالت اول، ابتدا شاخص ارزیابی اهمیت تعیین شده و سپس ایده‌ها با توجه به آن شاخص بر اساس اهمیت به 3 گروه A، B و C تقسیم می‌شوند.
- در حالت دوم، با ایجاد اتاق فکر و طوفان مغزی، تمام آیتم‌های مرتبط با ایده لیست شده و سپس با توجه به اولویت دسته‌بندی می‌شوند.
2. تکنیک ATAR
از این روش بیش‌تر در بازاریابی، در جهت ارزیابی سهم هر کدام از 4 عامل زیر برای تحلیل قدرت ایده‌ی پیشنهادی استفاده می‌شود:
- Awareness: چه سهمی از بازار هدف، از ایده‌ها یا برند شما آگاهی دارند؟
- Trial: چه بخشی از مشتریان دسته‌ی قبل از محصولات یا خدمات شما استفاده می‌کنند؟
- Availability: میزان دسترسی مشتریان به محصول چقدر است؟
- Repeat: چه تعداد از مشتریان شما مجدد از محصولات یا خدمات شما استفاده خواهند کرد؟
3. تحلیل SWOT
به کمک تحلیل SWOT، می‌توان هر ایده را از نظر نقاط قوت (Strength)، نقاط ضعف (Weakness) ، فرصت‌ها (Opportunity) و تهدیدهای موجود (Threat)بررسی کرد. تحلیل SWOT شامل یک سیستم امتیازدهی است، به طوری که در نهایت تمام ایده‌ها از این 4 دیدگاه با هم مقایسه شده و برای تبدیل نقاط ضعف به نقاط قوت و هم‌چنین تبدیل تهدیدها به فرصت پیشنهاداتی ارائه خواهد شد.
4. تکنیک NAF
با استفاده از این روش می‌توان ایده‌ها را از 3 منظر نوآوری یا Novelty، جذابیت یا Attractiveness و امکان سنجی یا Feasibility Study بررسی و ارزیابی کرد. این روش خصوصاً هنگام تولید ایده‌ها بسیار پرکاربرد است. با توجه به این مدل، به هر ایده از 0 تا 10 از جهات زیر امتیازدهی خواهد شد:
- نوآوری: این ایده چقدر خلاقانه است؟ آیا میزان نوآوری بسته به موقعیت مناسب است؟
- جذابیت: این ایده به عنوان راه حل تا چه حد جذاب است؟ آیا اجرای آن می‌تواند ما را به تمام اهدافمان برساند یا صرفاً بخشی از آن را پوشش خواهد داد؟
- امکان سنجی: آیا اجرا و پیاده‌سازی ایده امکان پذیر است یا فقط در تئوری جذاب است؟
5. چک لیست ارزیابی ایده
در این روش چک لیستی شامل سوالاتی دسته‌بندی شده بر اساس شاخص‌های مرتبط با هر ایده تهیه می‌شود. سپس با ارزیابی میزان خلاقیت و شانس موفقیت هر ایده، به آن‌ها وزن‌دهی می‌کنیم. این چک لیست می‌تواند شامل سوالاتی در دسته‌بندی‌های زیر باشد:
- سولات کلی مانند اثرات محصول یا خدمت بر محیط زیست، کیفیت، ایمنی، تاثیرات اجتماعی
- سوالاتی در حوزه‌ی صنعت مانند تعداد، قدرت و نحوه‌ی فعالیت رقبا، نحوه قیمت‌گذاری، نوع محصولات
- سوالات حوزه بازار مانند شناسایی پرسونای مخاطب، میزان هماهنگی ایده با ترند روز، نیاز و علاقه‌ی مخاطب
- سوالات مرتبط با محصول مانند هزینه‌ی پیاده‌سازی ایده روی محصول، نیاز به اعمال تغییرات در بسته‌بندی، آموزش‌های کاربردی و گارانتی
6. ماتریس ارزیابی
از ماتریس ارزیابی برای ارزیابی آن دسته از ایده‌هایی استفاده می‌شود که دارای چند شاخص و ویژگی قابل بررسی باشند. در ماتریس ارزیابی، به هر شاخص، یک وزن تعلق می‌گیرد. سپس ایده‌های مرتبط با هر شاخص تعیین شده و به هر کدام یک امتیاز که معمولا در بازه‌ای مانند 0تا 10 قرار دارد، تعلق می‌گیرد. برای به دست آوردن امتیاز نهایی، وزن هر شاخص را درامتیاز آن ضرب می‌کنیم. در نهایت، مجموع امتیازها برای هر ایده، از حاصل جمع امتیازهای آن مرتبط با هر شاخص، به دست می‌آید و ایده‌ای که بیش‌ترین مجموع امتیاز را داشته باشد، انتخاب خواهد شد.
7. تکنیک دلفی
تکنیک دلفی یک روش پیش‌بینی سیستماتیک برای تولید و ارزیابی اعتبار و کارایی ایده‌ها است. در روش دلفی، نظرات افراد متخصص درباره ایده‌ها از طریق پرسش‌نامه‌های از پیش طراحی شده، گردآوری می‌شود. در تحلیل اولین پرسشنامه، نکات و محورهای اصلی مشخص می‌شوند. سپس از این نکات در طراحی پرسشنامه‌ی دوم استفاده خواهد شد. در پایان هر مرحله، نتیجه‌ی ارزیابی، جهت بازبینی مجدد و اطمینان بیش‌تر در اختیار پاسخ دهندگان قرار می‌گیرد. این روند به همین صورت تا حصول نتیجه ادامه پیدا خواهد کرد. به نحوی که پاسخ‌ها نشان‌گر توافق نظر میان افراد متخصص درباره‌ی هر ایده باشد و فرد مصاحبه کننده به پاسخ مورد نظر خود دست یابد.
در مقاله بعدی با دیگر تکنیکهای ارزیابی ایده آشنا خواهید شد.
