تحلیل SWOT؛ فرمول جادویی سازمان ها برای پیشی گرفتن از رقبا!

پر واضحه که کسب‌وکارها برای هر قدمی که می‌خوان بردارن باید کاملا سنجیده و حساب‌شده عمل کنن وگرنه اولین قدم اون‌ها می‌تونه آخرین قدم‌شون باشه! ابزارهای زیادی هستن که می‌تونن توی این راه، دست شرکت‌ها رو بگیرن و بهشون کمک کنن. به عنوان مثال،

تحلیل SWOT یا تحلیل سوات یه ابزار ضروری برای برنامه‌ریزی، تدوین استراتژی و تحلیل وضعیت سازمان از دو جنبه درونی و بیرونی به حساب میاد.

SWOT از چهار واژه Strength، Weakness، Opportunity و Threat گرفته شده که معادل نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها هستن. نقاط قوت و نقاط ضعف، به مسائل درونی، تحت‌کنترل و قابل‌تغییر اشاره دارن، اما فرصت‌ها و تهدیدها، مربوط به مسائل بیرونی سازمان هستن که افراد سازمان کنترلی روی اون‌ها ندارن و نمی‌تونن اون‌ها رو تغییر بدن. با ما همراه باشید تا در بخش‌های بعدی، بیشتر درباره این تکنیک صحبت کنیم.

شناسایی نقاط قوت سازمان با تحلیل SWOT

نقاط قوت در تحلیل SWOT نشون‌دهنده‌ ویژگی‌های مثبت و درونی کسب‌وکار ما هستن. دانش، تجربه، تحصیلات، شبکه‌های ارتباطی، مهارت‌ها و دارایی‌هایی مثل سرمایه، مشتری‌های دائمی، کانال‌های توزیع، تکنولوژی و … جزو نقاط قوت سازمان‌ها محسوب می‌شن. به عبارت دیگه برای شناسایی نقاط قوت باید بدونیم که سازمان ما توی چه ویژگی‌هایی نسبت به رقبای خودش متمایز و سرآمده، چه منابعی در اختیار داره که رقبا به اون‌ها دسترسی ندارن و ارزش افزوده ما نسبت به رقبای دیگه چیه. برای اندازه‌گیری قوت‌ها به یه دیدگاه 360 درجه احتیاج داریم. به این معنی که بدونیم سهام‌دارها، کارمندها، مشتری‌ها و حتی رقبا، ما رو چطور ارزیابی می‌کنن.

برای آشنایی با نحوه عملکرد دید 360 درجه، این بلاگ رو براتون سنجاق کردیم:

اهمیت داشتن دید 360 درجه نسبت به مشتری در رشد کسب و کار

شناسایی نقاط ضعف سازمان با تحلیل SWOT

نقاط ضعف در تحلیل SWOT به جنبه‌های منفی و درونی کسب‌و‌کار ما اشاره دارن که ارزش‌های سازمان‌ رو کم‌رنگ می‌کنن و اون رو در معرض خطر قرار می‌دن. برای این‌که توانایی رقابت با رقیب‌هامون رو داشته باشیم، نیاز داریم نقاط ضعف‌مون رو توی زمینه‌هایی مثل: تخصص، مهارت و تکنولوژی شناسایی کنیم و مشخص کنیم که  چه بخش‌هایی از سازمان نیاز به بهبود دارن. برای شناسایی نقاط ضعف کسب‌وکارمون باید واقع‌بین باشیم و تا جایی که می‌تونیم اطلاعات کسب کنیم. عدم آشنایی با روش‌های مذاکره موفق، مدیریت زمان و مدیریت پروژه نمونه‌هایی از این نقاط ضعف هستن که سازمان‌ها حتما باید برای برطرف کردن اون‌ها برنامه‌ریزی کنن.

شناسایی فرصت ها با تحلیل SWOT

فرصت‌های سازمان در تحلیل SWOT در واقع همون فاکتورهای مثبت و بیرونی سازمان هستن که غالبا کنترلی روی اون‌ها نداریم اما استفاده از اون‌ها می‎‌تونه به موفقیت سازمان کمک کنه. برای مثال فرصت‌های موجود و تغییرات بازار می‌تونن برای ما مفید باشن و یه فرصت رشد خوب رو برای سازمان ایجاد کنن. برای آشنایی با چندتا از ترندهای روز دنیای کسب‌وکار، این بلاگ‌ها رو براتون سنجاق کردیم:

از متاورس و فرصت های بازاریابی در آن چه می دانید؟

آشنایی با 9 ترند برتر سئو برای جذب ترافیک بیشتر در سال 2022

شناسایی تهدیدها با تحلیل SWOT

تهدیدها در تحلیل SWOT شامل عوامل منفی، بیرونی و فراتر از کنترل ما هستن که با تدوین استراتژی ‌می‌‌شه تا حدی اون‌ها رو به فرصت تبدیل کرد و ازشون سود برد. برای مثال دونستن این‌که رقبای فعلی و رقبای بالقوه ما چه افراد یا سازمان‌هایی هستن، چه عواملی می‌تونن کسب‌‌وکار ما رو در معرض ریسک قرار بدن، چه موقعیت‌هایی ممکنه تلاش‌های بازاریابی ما رو تهدید کنن و محصولات یا تکنولوژی‌های جدید تا چه حد می‌تونن جایگاه برند ما رو به خطر بندازن.

هدف تحلیل SWOT ایجاد یه دید همه‌جانبه نسبت به موقعیت‌ فعلی و برنامه‌ریزی برای آینده سازمانه؛ کشف شکاف بین جایگاهی که توی اون قرار داریم (وضعیت موجود) و جایگاهی که می‌خوایم بهش دست پیدا کنیم (وضعیت مطلوب).

برای دریافت یه چشم‌انداز همه‌جانبه، باید از داده‌های موجود و همین‌طور از بینش و دریافت‌های متخصصین سازمان، کارمندان و حتی مشتریان استفاده کنیم. علاوه‌ بر این‌ها می‌تونیم از KPIها (شاخص‌های کلیدی عملکرد) برای سنجش عملکرد ماهیانه یا سالیانه سازمان‌مون استفاده کنیم.

برای این‌که درک بهتری از فرصت‌ها و تهدیدها داشته باشیم، لازمه داده‌های مرتبط با صنعتی که در اون مشغول به فعالیت هستیم رو به اطلاعات‌ تبدیل کنیم. لازمه تا در همون ابتدا،  هدف‌ گذاری با مدل SMART رو تمرین کنیم. تحقیقات بازار هم به ما کمک می‌کنه تا اطلاعات‌ کاملی رو از بازار هدف به دست بیاریم، به یه شناخت کامل از رقبا برسیم تا بفهمیم توی چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کنن و چه اهدافی رو دنبال می‌کنن.

نکته مهم اینه که هر کسب‌وکاری باید تحلیل SWOT منحصربه‌فرد داشته باشه و با توجه به قوت‌ها، ضعف‌ها، تهدیدها و فرصت‌ها، یه استراتژی بازاریابی کارآمد رو در پیش بگیره. فرآیند تجزیه‌وتحلیل SWOT به ما این فرصت رو می‌ده که با متحد کردن تیم‌‌ها، از مشارکت اون‌ها برای توسعه استراتژی سازمان‌ استفاده کنیم. برگزاری جلسات طوفان مغزی یا استفاده از فرم‌های مشخصی که حاوی نظرات شخصی اعضای تیم باشه، به ما کمک می‌کنن تا نسبت به مسائل درونی و بیرونی سازمان به جمع‌بندی برسیم و یه مدل نهایی و اولویت‌بندی شده از استراتژیSWOT طراحی کنیم که توی هر چهار بخش اون، به فاکتورها و عوامل موثر اشاره شده باشه. بعد از اولویت‌بندی کردن فاکتورها و ساخت یه تحلیل SWOT، می‌تونیم برای تدوین استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت سازمان از اون استفاده کنیم. برای تبدیل تحلیل به استراتژی، یکی از گزینه‌های پیش‌رو اینه که بفهمیم نقاط قوت، ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای شرکت چه تاثیر متقابلی روی هم دارن و میزان هم‌پوشانی اون‌ها چه‌قدره.

چیدمان استراتژی ها در ماتریس SWOT

گاهی اوقات از این مدل با عنوان TOWS یاد می‌شه. چیدمان استراتژی‌ها توی تحلیل سوات می‌تونه به چهار صورت انجام بشه:

استراتژی قوت – فرصت (SO): توی این استراتژی تلاش می‌کنیم تا با استفاده از نقاط قوت شرکت، فرصت‌های شناسایی شده رو تقویت کنیم.

استراتژی قوت – تهدید (ST): طبق استراتژی ST با استفاده از نقاط قوت، تهدیدهای شناسایی شده رو به حداقل می‌رسونیم.

استراتژی ضعف – فرصت (WO): با استفاده از فرصت‌‌هایی که شناسایی کردیم تلاش می‌کنیم تا ضعف‌های شرکت رو به حداقل برسونیم.

استراتژی ضعف – تهدید (WT):  توی این استراتژی تلاش می‌کنیم تا ضعف‌ها و کاستی‌های درونی شرکت رو به حداقل برسونیم تا از تهدیدهای احتمالی جلوگیری کنیم.

در آخر لازمه بعد از تدوین استراتژی‌ها، یه بازنگری انجام بدیم تا علت شکاف بین نتایج مورد انتظار و نتایجی که اتفاق افتادن رو بررسی کنیم. لازمه بگیم یه تحلیل SWOT ارزشمند و موثر تحلیلی هست که بتونه تاثیرات مثبت رو به حداکثر و تاثیرات منفی را به حداقل برسونه.

توی این مقاله تلاش کردیم تا از اهمیت تحلیل SWOT درتحلیل وضعیت سازمان، برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی صحبت کنیم. تیم استراتژی آژانس دیجیتال مارکتینگ ماکان با استفاده از ابزارهای مختلفی مثل تحلیل SWOT به کسب‌وکار شما کمک می‌کنه تا توی درست‌ترین مسیر ممکن حرکت کنه.