آشنایی با طراحی تجربه کاربری و اهمیت آن

همه ما هر روز و هر لحظه درحال تجربه‌‌ کردن موضوعات مختلف هستیم. زمانی که از یک محصول استفاده می‌کنیم، احساس خاصی نسبت به آن در ما ایجاد می‌شود. اگر نسبت به محصول و نحوه استفاده از آن احساس خوبی پیدا کنیم، بیشتر تمایل داریم که دوباره این تجربه را تکرار کرده و حتی به دیگران نیز توصیه کنیم. به عبارت دیگر، این تجربه‌ و نحوه نگاه ما به عملکرد محصول، تجربه کاربری  (User Experience (UX نامیده می‌شود که تاثیر بسیار زیادی در انتخاب‌‌های ما دارد.

اگر قصد دارید با مباحث مرتبط با طراحی‌های کاربرمحور و به طور کلی UX آشنا شوید، این مقاله و مقالات بعدی می‌تواند دیدگاهی کلی اما مفید را در اختیار شما قرار دهد.

طراحی تجربه کاربری به معنای طراحی یک تجربه ایده‌آل برای کاربران، هنگام استفاده از یک محصول یا خدمت است. این عبارت می‌تواند طیف وسیعی از محصولات را دربرگیرد، اما غالباً در رابطه با وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و دیگر نرم‌افزارها به کار می‌رود.
تکنولوژی روز به روز شکل پیچیده‌تری به خود می‌گیرد و ساختار وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها پویاتر و خلاقانه‌تر از قبل می‌شود. اما در نهایت، این احساس کاربران است که میزان موفقیت شما را تعیین می‌کند.
یک‌ طراح تجربه کاربری باید به درستی بداند کاربر چه احساسی در رابطه با استفاده از محصول دارد؟ محصول چه ارزشی برای وی ایجاد می‌کند؟ استفاده از آن تا چه حد برای کاربر ساده است؟ آیا استفاده از محصول برای وی لذت بخش است؟
هر مثالی از تعامل انسان با یک محصول می‌تواند یک تجربه کاربری نام گذاری شود، اما به طور کلی طراحان تجربه کاربری بیشتر بر تعاملات انسان‌ها با محصولات کامپیوتری، وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارها تمرکز دارند.

اهمیت UX

در گذشته‌ی نه چندان دور، طراحی محصول نسبتاً ساده بود. طراحان محصولات را به‌گونه‌ای طراحی می‌کردند که به نظرشان جالب و کارآمد می‌آمد و امیدوار بودند با استقبال کاربران مواجه شوند. اما امروزه در پیش گرفتن این رویکرد ممکن نیست، چرا که در آن نه بازار رقابتی لحاظ شده و نه به دیدگاه، نیاز و سلیقه‌ی کاربر یا مشتری اولویت داده می‌شود.
تمرکز بر تجربه کاربری یا UX در طراحی، سبب شده تا کاربران در مرکز اصلی توجه قرار گیرند. بنابراین، احتمال موفقیت کسب و کارها به دلیل ایجاد ارزش افزوده و یک تجربه کاربری موفقیت آمیز به مراتب افزایش یافته است. برای مثال، اگر هدف مشتری یا کاربر محقق شود، تجربه‌ای عالی از آن محصول داشته و هرآنچه را می‌خواهند به سرعت و سریع می‌یابند. این تجربه‌ی رضایت بخش و مفید سبب می‌شود مجدد از آن محصول استفاده کرده و حتی آن را به دیگران پیشنهاد دهند. اگر محصول شما یک وب‌سایت باشد، می‌توان گفت خلق یک تجربه کاربری خوب به افزایش بازدید وب‌سایت، افزایش نرخ تبدیل، وفاداری مشتری و افزایش نرخ بازگشت سرمایه منجر خواهد شد.

کاربرد طراحی تجربه کاربری یا UX Design

طراحی تجربه کاربری در پروژه‌های پیچیده، خصوصاً در کسب و کارهای دیجیتال، استارت‌آپ‌ها، پروژه‌های بلند مدت و پروژه‌هایی با بودجه کلان کاربرد دارد.

در نظر گرفتن احساسات، نیازها، چالش‌ها و سلیقه‌ی کاربران در رابطه با محصول مورد نظر، باعث موفقیت در طراحی تجربه کاربری می‌شود. به عبارتی دیگر می‌توان گفت، هدف از طراحی UX شناسایی نیاز و خواسته‌ی مشتری و در مرحله بعدی، استفاده از این ادراک در طراحی محصول در کنار استفاده از ایده‌های خلاقانه و در نظر گرفتن هم‌راستایی آنها با اهداف کسب وکار است. به عبارتی دیگر، فرآیند طراحی تجربه کاربری بسیار شبیه به فرآیند تفکر طراحی یا Design Thinking است. این فرآیند 5 مرحله دارد:

• Empathize: در این مرحله باید از طریق همدلی با مخاطب، به ادراکی یکسان نسبت به موضوعات برسید. در واقع یکدل شدن به این معناست که فرضیات خود را کنار بگذارید و از نگاه آنان به مسائل بنگرید، تا بتوانید چالش‌ها و نیاز آنان را درک کنید.
• Define: در این مرحله با توجه به اطلاعات حاصل از مرحله قبل، باید به تعریف مسئله پرداخته و نیازها، چالش‌ها و مشکلات مخاطبان را تعیین کنید.
• Ideate: اکنون به کمک ایده‌پردازی، فرضیات و راه حل‌های خلاقانه خود را برای حل مشکلات و مسائل تعریف شده ارائه کنید.
• Prototype: در این مرحله مدل‌سازی نمونه اولیه آغاز می‌شود تا رفته رفته راه حل‌ها به صورت آزمایشی پیاده سازی شوند.
• Test: پس از پیاده‌سازی راه حل‌های نهایی، در گام آخر باید محصول نهایی مورد آزمایش قرار گیرد تا در صورت لزوم با اعمال تغییرات بهینه‌سازی شود.

نکته مهم این است که تفکر طراحی همانند طراحی تجربه کاربری، یک فرآیند غیر خطی است و همواره می‌توان با انجام آزمایش و اعمال اصلاحات آن را بهینه کرد.

تفاوت تجربه کاربری (UX) با رابط کاربری (UI)

معمولاً عبارت رابط کاربری یا (User Interface (UI به اندازه‌ی تجربه کاربری یا UX به گوش می‌خورد. رابط کاربری، همان اجزایی از یک محصول یا برنامه هستند که کاربر برای تعامل و استفاده از محصول از آن‌ها کمک می‌گیرد. برای مثال، طراحی بصری صفحات، آیکون‌ها، دکمه‌ها، رنگ‌ها و تایپوگرافی در یک وب‌سایت، رابط کاربری آن را تشکیل داده‌اند.

می‌توان گفت رابط کاربری و تجربه کاربری مکمل یکدیگرند، چرا که محصول جذابی که به سختی می‌توان از آن استفاده کرد، به اندازه‌ی یک محصول مفید با ظاهری نه چندان مناسب برای کاربران خوشایند نبوده و به عبارتی دیگر کاربرپسند نیستند.

برای آشنایی کامل با مراحل طراحی رابط کاربری شامل تحقیق، طراحی، تست و پیاده‌سازی طرح، در مقالات بعدی با ما همراه باشید.

جهت اطمینان از خلق یک تجربه کاربری موفق، طراحی وب‌سایت یا اپلیکیشن خود را به آژانس دیجیتال مارکتینگ ماکان برون سپاری کنید.