چگونه استرس خلاقیت را تقویت می کند؟!

رابطه بین استرس و خلاقیت لزوما یک رابطه سمی و مخرب نیست. در واقع  مقادیر کمی از استرس که به­ علت پیشبرد همزمان چندین پروژه یا جلو افتادن موعد تحویل پروژه‌­ها به افراد وارد می‌­شود، می‌­تواند زمینه‌­ساز ایده­ پردازی و شکل­ گیری خلاقیت در افراد شود؛ چون در این حالت مغز، ترغیب به فعالیت در جهت دست­یابی به اهدافی مشخص خواهد شد.

انواع استرس ­های خلاقیت  ساز

به طور کلی سه نوع استرس مرتبط با خلاقیت وجود دارد که برخورداری از مقدار مناسبی از آن­ها می‌­تواند شغل افراد را تبدیل به خلاقانه‌­ترین کاری کند که تاکنون انجام داده‌­اند. این استرس­‌ها شامل موارد زیر می‌­شوند:

• استرس ناشی از انعطاف پذیری

جابه‌­جایی بین پروژه‌­های متنوع، در فواصل زمانی مختلف، باعث تازه‌­سازی و تجدید تفکر می‌شود و زمینه بروز خلاقیت را فراهم می‌­کند. به همین منظور، پژوهشگران دانشگاه کسب‌­وکار کلمبیا، اعضای شرکت­‌کننده در جلسه طوفان فکری چندین پروژه را، در سه سبک کاری مختلف به کار گرفتند. در گروه اول، افراد می‌توانستند پروژه‌­های خود را در هر زمان به صورت اختیاری عوض کنند. در گروه دوم، افراد تنها بر روی دو پروژه متمرکز بودند و گروه سوم به‌طور پیوسته و در بازه‌­های زمانی مشخص بین پروژه­‌های مختلف جابه‌­جا می‌­شدند.

طبق نتایج به‌دست‌آمده، گروه سوم بهترین عملکرد را در مقایسه با دو گروه دیگر کسب کرد. علت این است که تمرکز طولانی‌­مدت بر روی یک پروژه خاص باعث مسدود شدن ذهن در زمینه تفکر، نوشتن، تجزیه‌وتحلیل و خلاقیت می‌شود. این در حالی است که اعضای تیم سوم به علت جابه‌­جایی در بازه­‌های زمانی مشخص، کارایی و اثربخشی بالاتری نسبت به بقیه تیم­‌ها داشتند و می ‌توانستند سریعا فرآیندهای تفکر خود را قبل از رسیدن به نقطه بن­‌بست فکری عوض کنند.

• استرس معنادار   

دو روان‌­شناس چینی، مطالعه‌­ای را بر روی 280 فرد شاغل در کسب­‌وکارهای مختلف، با موضوع تاثیر عوامل استرس‌­زای شغلی بر خلاقیت انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که همه عوامل استرس‌­زا از شکل­‌گیری ایده‌­ها جلوگیری نمی‌کنند و دسته­‌ای از آن‌ها که به نظر کارمندان چالش‌­برانگیز و سازنده‌­اند، رابطه مستقیمی با تولید ایده‌­ها دارند؛ درست بر خلاف عوامل استرس­‌زای مخربی که مانع خلاقیت بوده و افراد را از مسیر رشد و اهداف‌­شان دور می­‌کند.

Teresa Amabile پروفسور دانشگاه هاروارد در کتاب خود با عنوان «اصول پیشرفت»، بر اساس دو فاکتور فشار کاری و معنادار بودن کار، چهار نوع استرس مختلف را معرفی کرده است:

• حالت تردمیل (On a treadmill): زمانی که فشار کاری زیاد و کار فرد بی‌­معناست.
• حالت خلبان خودکار (On autopilot): زمانی که فشار کاری کم و کار فرد بی‌معناست.
• حالت سفر (on an expedition) : زمانی که فشار کاری کم اما کار فرد بامعناست.
• حالت ماموریت (On a mission) : زمانی که فشار کاری زیاد و کار فرد بامعناست

حالت­های تردمیل و خلبان خودکار، در محیط‌های کاری با وظایف به‌شدت تکراری و کمترین میزان نیاز به خلاقیت رخ می‌­دهد، در حالی‌که حالت­‌های سفر و ماموریت مخصوص محیط­‌های کاری هدف­م‌حور و معنادار است.

بنابراین رابطه استرس و خلاقیت بستگی به برداشت افراد از استرسی دارد که در شرایط مختلف تحمل می‌­کنند؛ اگر این استرس برای افراد معنادار بوده و با اهداف‌­شان در ارتباط باشد، مقدار مناسبی از آن باعث تحریک خلاقیت و رشد شغلی افراد می‌­شود. افراد فعال در حوزه بازاریابی نیز با فعالیت‌­های معنادار بیگانه نیستند. مثلا بهینه­ سازی موتورهای جست ­و جو، مدیریت شبکه ­های اجتماعی و بهینه ­سازی نرخ تبدیل، چند نمونه­ از پروژه­‌های ارزشمند بازاریابی هستند که با اهداف معنادار و کمی تعریف می­‌شوند.

• استرس مربوط به موعد تحویل

رایج‌­ترین نوع استرس کاری، استرس مربوط به موعد تحویل پروژه‌­هاست. محدودیت­‌های زمانی، کابوس افرادی است که مسئولیت پروژه‌­های مختلف را بر عهده دارند؛ اما همان‌طور که پیش‌­تر گفته شد، مقادیر کمی از استرس برای تحریک خلاقیت ضروری است.

نتایج تحقیقات نشان داده که در نظر گرفتن موعد تحویل‌­های طولانی برای پروژه‌­ها، به اندازه موعد تحویل­‌های کم و فشرده، خلاقیت را تهدید می­‌کند. طبق مطالعات انجام شده، زمانی که موعد تحویل برای افراد، بین بازه کم تا متوسط  تعریف شود، خلاقیت آن‌­ها به بیشترین مقدار خود می‌­رسد. نکته قابل‌توجه این است که تعیین ضرب­‌الاجل‌­های کوتاه و نزدیک در مقایسه با ضرب­‌الاجل‌­های طولانی و دور، خلاقیت را به میزان بیشتری تقویت می­‌کند.

فشار موعد تحویل­‌های نزدیک برای وبلاگ‌­نویسان و تولیدکنندگان محتوا بسیار آشناست و در مواردی که این فشار بسیار زیاد باشد، می‌­تواند منجر به تولید محتوای بی­‌کیفیت شود. اما استفاده از تقویم محتوایی مناسب می­‌تواند تا حد زیادی استرس­‌های ناشی از موعد تحویل را کم کند.

در نهایت باید گفت که ارتباط میان استرس و خلاقیت، پیچیده است؛ اگر  مقدار هر یک از این استرس‌­های خلاقیت­‌ساز از حد مشخصی بالاتر برود، منجر به نابودی خلاقیت می­‌شود. استرس‌­های ناشی از فشار کاری بیش از حد و انجام تعداد زیادی از وظایف به صورت هم‌­زمان، خلاقیت را نابود می­‌کند. بنابراین باید به خاطر داشت که در نظر گرفتن زمان‌­های مشخصی برای استراحت، به‌اندازه محدودیت‌­های زمانی پروژه‌­ها حیاتی است.

تیم خلاقیت ماکان به کسب­‌وکار شما کمک می­‌کند تا با حرکت بر روی مرزهای خلاقیت و ایده‌­پردازی، تصویری متفاوت از برند خود را، به مشتریان عرضه کنید.

:منبع

https://blog.hubspot.com